Veelvoorkomend probleem: U heeft in Duitsland een auto gekocht en deze naar Nederland geïmporteerd. Hierbij heeft de autohandelaar de omzetbelasting (btw) als borg ingehouden en beloofd deze na de export naar het bestemmingsland terug te betalen. Bij export naar het buitenland vervalt vaak de plicht tot het betalen van omzetbelasting. Er is dan sprake van een zogenaamde btw-vrije intracommunautaire levering, wat vaak ook op de factuur van het autobedrijf wordt vermeld (§ 4 Nr. 1 letter b UStG i. V. m. § 6 a UstG). De koper van de auto moet echter aantonen dat de gekochte auto daadwerkelijk naar het buitenland is gebracht. Daarom wordt de btw vaak door de autohandelaar als borg ingehouden. De belastingplicht vervalt dan achteraf door het bewijs van de export van de auto naar het buitenland binnen de EU. De omzetbelasting, eerder als borg ingehouden, moet dan door de autohandelaar aan de koper worden terugbetaald.
Er moeten vier verschillende situaties worden onderscheiden, waarbij de verkoper altijd een ondernemer moet zijn: de auto kan naar het buitenland binnen de EU worden geëxporteerd, hij kan naar een derde land buiten de EU worden geëxporteerd, de koper kan een ondernemer zijn en hij kan een particulier zijn.
We zijn bekend met talrijke gevallen waarin de Duitse handelaar de borg ten onrechte en zonder opgave van redenen niet aan de buitenlandse koper terugbetaalt. Naast pure onwil om terug te betalen, kan het ook zijn dat de koper niet alle vereiste documenten overlegt.
Wanneer wordt de btw als borg ingehouden?
Vervalt de belastingplicht (btw-plicht) bij export van de auto waarschijnlijk, dan houdt het autobedrijf de btw als borg in totdat de export schriftelijk is aangetoond. Bij export naar het buitenland binnen de EU vervalt de btw-plicht in Duitsland als de koper de export kan aantonen. Als de export niet wordt uitgevoerd, blijft het autobedrijf verplicht de btw af te dragen. Daarom wordt de borg ingehouden ter beveiliging. De wettelijke basis is § 6a Umsatzsteuergesetz.
Auto-export naar het buitenland binnen de EU
De verkoop van een auto voor export naar een lidstaat van de EU is uiteindelijk btw-vrij, als de koper een ondernemer of een rechtspersoon is (§ 6a Abs. 1 Satz 1 Nr. 2 a) en b) UStG). Bij aankoop van een auto door een particulier vervalt de btw-plicht echter alleen als een nieuwe auto wordt gekocht (zie § 6a Abs. 1 Nr. 2 c) UStG). Bij een tweedehands auto blijft de btw-plicht bestaan. Een tweedehands voertuig dat aan een particulier wordt verkocht, is onderworpen aan de btw-plicht.
Auto-export naar een derde land buiten de EU
Bij export van de auto naar een derde land buiten de EU maakt het daarentegen niet uit of de koper een ondernemer of een particulier is. Het voertuig moet aantoonbaar de EU verlaten. De verplichting tot het afdragen van btw vervalt dan. Als de export wordt aangetoond, moet de borg altijd worden terugbetaald.
Wanneer moet de btw-borg worden terugbetaald?
De borg moet door de autohandelaar aan de koper worden terugbetaald als de btw-plicht bij export vervalt. Hiervoor moet de export naar het buitenland worden aangetoond.
Welke documenten moet de koper aan de autohandelaar overleggen?
Welke bewijzen de koper in de vorm van documenten moet leveren, hangt af van of de auto naar het buitenland binnen de EU of naar een derde land wordt geëxporteerd. Gedetailleerde regels hiervoor zijn te vinden in §§ 17a en 17c van de UStDV. De belangrijkste en meest essentiële vereisten worden hier samengevat:
Verkoop binnen de EU
– Vaststelling van de identiteit van de koper door middel van een identiteitskaart of een uittreksel uit het handelsregister van het bedrijf
– Voorlegging van een geldig btw-identificatienummer (USt-ID-Nummer) bij kopers die ondernemers zijn
– Bevestiging van de export van de auto naar het bestemmingsland door geschikte documenten, bijvoorbeeld vrachtbrief, factuur, verzendingsbewijs of openbare bevestigingen van een autoriteit, de zogenaamde ‘Gelangensbestätigung’
Verkoop naar een derde land buiten de EU
– Bewijs van de identiteit van de koper door middel van een identiteitskaart of uittreksel uit het handelsregister
– Exportbevestiging van de grensdouanepost van de EU (als er geen ATLAS-export is)
– Bij ATLAS-export: voorlegging van de uitgangsverklaring
Terugvordering van de borg bij geschillen
Bij geschillen bieden wij aan om de ten onrechte door de Duitse handelaar ingehouden btw terug te vorderen. Als de handelaar al in gebreke is, bijvoorbeeld als hij eerder al terugbetalingsverzoeken heeft ontvangen, moet hij de advocaatkosten dragen.